वातकुक्कुट Vatkukkut हवामानशास्त्राची ओळख मराठीतून.
http://vatkukkut.wordpress.com/ या वरदा वैद्य यांच्या अनुदिनीवरून साभार पुन्हा प्रकाशित केलेले वातावरणशास्त्रातील पारिभाषिक शब्दार्थ!
अकारविल्हे रचलेले शब्दार्थ
अक्र मराठी शब्द इंग्रजी प्रतिशब्द
१ अद्भुत विद्युत्पात sprite lightning
२ अतिशीत जल supercooled water
३ अभिसरण circulation
४ अवाहक non-conductor / insulator
५ अशनी meteor
६ अक्षवृत्त latitude
७ अक्षवृत्तीय latitudinal / zonal
८ आयनावरण ionosphere
९ आयनीभवन ionization
१० आयाम amplitude
११ आंतर्मेघीय विद्युत्पात inter-cloud lightning
१२ उचल uplift
१३ उथळ पाण्यातील लाटा shallow water waves
१४ उद्रेक erruption
१५ उभा छेद vertical section
१६ उष्ण वा उन्हाळी विद्युत्पात heat or summer lightning
१७ उष्णकटिबंध tropics
१८ ऊर्जागळती energy leak
१९ ऊर्ध्वगामी वारा convective wind
२० ऊर्ध्वोधर vertical
२१ ऋण negative
२२ ऋतू season
२३ अंतर्मेघ विद्युत्पात intra-cloud lightning
२४ कृत्रिम उपग्रह artificial satellite
२५ खचणे subsidence
२६ खोल पाण्यातील लाटा deep water waves
२७ खंडीय हालचाल continental drift
२८ गर्जनाकारी मेघ thundercloud
२९ गोठण condensation
३० गुणधर्म characteristics
३१ गुणोत्तर ratio
३२ गुरुत्वाकर्षण gravitational attraction
३३ गुरुत्वाकर्षणजन्य लाटा tidal waves
३४ गुरुत्वीय त्वरण gravitational acceleration
३५ गोलक विद्युत्पात ball lightning
३६ ‘ज’ व ‘क’ दर्शक J & K leaders
३७ जमा होणे deposition
३८ ज्वालामुखी volcano
३९ तरंगलांबी wavelength
४० त्वरण acceleration
४१ तापमान temperature
४२ तापमापक thermometer
४३ त्सुनामी प्रारूप tsunami model
४४ त्सुनामीच्या धोक्याची सूचना देणारी यंत्रणा tsunami warning system
४५ दरी trough
४६ दर्शकबाण dart leader
४७ दाबमापक hygrometer
४८ दुभंग विभव breakdown potential
४९ दूरस्थ distant
५० दूरक्षेत्र farfield / remote
५१ धक्कालहर shockwave
५२ धन positive
५३ धननिर्झर travelling spark
५४ धोका-सूचना केंद्र warning-centers
५५ निकटक्ष्रेत्र nearfield / local
५६ निरीक्षण स्थानके monitoring stations
५७ नीलझोत blue jets
५८ परस्पर-संबंध / सहकार-संबंध correlation
५९ पृष्ठ विद्युत्पात sheet lightning
६० पुन:प्रभारण recharge
६१ पूर-प्रारूप flood-model
६२ प्रवासी ठिणगी travelling spark
६३ प्रशांत महासागर Pacific Ocean
६४ प्रातिनिधिक दर्शक pilot leader / step leader
६५ प्रारूप model
६६ फीत विद्युत्पात ribbon lightning
६७ बाष्प moisture
६८ बाष्पसंपृक्त moisture-saturated
६९ भू्कवच crust
७० भूकंप earthquake
७१ भूकंप तीव्रता magnitude of earthquake
७२ भूकंपप्रवण seismically active
७३ भूकंप-प्रवर्तित earthquake-induced
७४ भूकंप-प्रारूप earthquake-model
७५ भूकंप लहरी seismic waves
७६ भूपट्ट tectonic plates
७७ भूस्खलन landslide
७८ भौतिक गुणधर्म physical properties
७९ भौतिक घटना physical composition
८० मणी विद्युत्पात beads lightning
८१ मापनश्रेणी scale
८२ मूक-भूकंप silent earthquake
८३ मेघकण cloud droplets
८४ मेघांतर्गत विद्युत्पात intra-cloud lightning
८५ लाटेचे भौतिकशास्त्र physics of waves
८६ वर्गमूळ square root
८७ वर्णपट spectrum
८८ वर्णपटीय spectral
८९ वहनमार्ग conducting path
९० व्यस्त प्रमाण inverse proportion
९१ व्यापारी वारे trade winds
९२ वातावरण atmosphere
९३ वातावरणीय विद्युत atmospheric electricity
९४ वातावरणातील अस्थिरता atmospheric instability
९५ वातावरणातील विचलन atmospheric disturbance
९६ वाराजन्य wind generated
९७ विदा3 data
९८ विद्युतदांडा/विद्युतदांडी lightning rod
९९ विद्युतधारा current
१०० विद्युतभारित/विद्युतप्रभारित electrically charged
१०१ विद्युतरोधन electrical insulating
१०२ विद्युतवाहक electric conductor
१०३ विद्युतीकरण electrification
१०४ विप्रभार discharge
१०५ विभव potential
१०६ विभवांतर potential difference
१०७ विरूपण deformation
१०८ विरूपण-प्रारूप deformation-model
१०९ विषुववृत्त equator
११० विषुववृत्तीय equatorial
१११ विस्थापन displacement
११२ वैद्युत दुभंग electrical break-down
११३ वर्षाव precipitation
११४ विद्युतक्षेत्र electric field
११५ वेधशाळा observatory
११६ शाखा विद्युत्पात fork lightning
११७ शिखर crest
११८ सक्रिय active
११९ सम प्रमाण direct proportion
१२० समुद्रतळ ocean floor
१२१ समुद्रतळाची रचना / उंचसखलपणा topography of ocean floor
१२२ सुरुवातीची माहिती initial conditions
१२३ स्थानिक local
१२४ स्थैतिक विद्युत static electricity
१२५ स्फटिकी crystalline
१२६ सूक्ष्मसेकंद microseconds
१२७ संवेग momentum
१२८ सांख्यिकी शक्याशक्यता statistical probability
१२९ हवामान प्रारूप climate model
१३० हवामान फुगे weather baloons
१३१ हिमगर्भ ice nuclei
१३२ हिंदी महासागर Indian Ocean
१३३ क्षितिजसमांतर horizontal
१३४ क्षेत्रफळ area
अल्फाबेटिकली रचलेले शब्दार्थ
अक्र इंग्रजी प्रतिशब्द मराठी शब्द
१ acceleration त्वरण
२ active सक्रिय
३ amplitude आयाम
४ area क्षेत्रफळ
५ artificial satellite कृत्रिम उपग्रह
६ atmosphere वातावरण
७ atmospheric disturbance वातावरणातील विचलन
८ atmospheric electricity वातावरणीय विद्युत
९ atmospheric instability वातावरणातील अस्थिरता
१० ball lightning गोलक विद्युत्पात
११ beads lightning मणी विद्युत्पात
१२ blue jets नीलझोत
१३ breakdown potential दुभंग विभव
१४ characteristics गुणधर्म
१५ circulation अभिसरण
१६ climate model हवामान प्रारूप
१७ cloud droplets मेघकण
१८ condensation गोठण
१९ conducting path वहनमार्ग
२० continental drift खंडीय हालचाल
२१ convective wind ऊर्ध्वगामी वारा
२२ correlation परस्पर-संबंध / सहकार-संबंध
२३ crest शिखर
२४ crust भू्कवच
२५ crystalline स्फटिकी
२६ current विद्युतधारा
२७ dart leader दर्शकबाण
२८ data विदा3
२९ deep water waves खोल पाण्यातील लाटा
३० deformation विरूपण
३१ deformation-model विरूपण-प्रारूप
३२ deposition जमा होणे
३३ direct proportion सम प्रमाण
३४ discharge विप्रभार
३५ displacement विस्थापन
३६ distant दूरस्थ
३७ earthquake भूकंप
३८ earthquake-induced भूकंप-प्रवर्तित
३९ earthquake-model भूकंप-प्रारूप
४० electric conductor विद्युतवाहक
४१ electric field विद्युतक्षेत्र
४२ electrical break-down वैद्युत दुभंग
४३ electrical insulating विद्युतरोधन
४४ electrically charged विद्युतभारित/विद्युतप्रभारित
४५ electrification विद्युतीकरण
४६ energy leak ऊर्जागळती
४७ equator विषुववृत्त
४८ equatorial विषुववृत्तीय
४९ erruption उद्रेक
५० farfield / remote दूरक्षेत्र
५१ flood-model पूर-प्रारूप
५२ fork lightning शाखा विद्युत्पात
५३ gravitational acceleration गुरुत्वीय त्वरण
५४ gravitational attraction गुरुत्वाकर्षण
५५ heat or summer lightning उष्ण वा उन्हाळी विद्युत्पात
५६ horizontal क्षितिजसमांतर
५७ hygrometer दाबमापक
५८ ice nuclei हिमगर्भ
५९ Indian Ocean हिंदी महासागर
६० initial conditions सुरुवातीची माहिती
६१ inter-cloud lightning आंतर्मेघीय विद्युत्पात
६२ intra-cloud lightning अंतर्मेघ विद्युत्पात
६३ intra-cloud lightning मेघांतर्गत विद्युत्पात
६४ inverse proportion व्यस्त प्रमाण
६५ ionization आयनीभवन
६६ ionosphere आयनावरण
६७ J & K leaders ‘ज’ व ‘क’ दर्शक
६८ landslide भूस्खलन
६९ latitude अक्षवृत्त
७० latitudinal / zonal अक्षवृत्तीय
७१ lightning rod विद्युतदांडा/विद्युतदांडी
७२ local स्थानिक
७३ magnitude of earthquake भूकंप तीव्रता
७४ meteor अशनी
७५ microseconds सूक्ष्मसेकंद
७६ model प्रारूप
७७ moisture बाष्प
७८ moisture-saturated बाष्पसंपृक्त
७९ momentum संवेग
८० monitoring stations निरीक्षण स्थानके
८१ nearfield / local निकटक्ष्रेत्र
८२ negative ऋण
८३ non-conductor / insulator अवाहक
८४ observatory वेधशाळा
८५ ocean floor समुद्रतळ
८६ Pacific Ocean प्रशांत महासागर
८७ physical composition भौतिक घटना
८८ physical properties भौतिक गुणधर्म
८९ physics of waves लाटेचे भौतिकशास्त्र
९० pilot leader / step leader प्रातिनिधिक दर्शक
९१ positive धन
९२ potential विभव
९३ potential difference विभवांतर
९४ precipitation वर्षाव
९५ ratio गुणोत्तर
९६ recharge पुन:प्रभारण
९७ ribbon lightning फीत विद्युत्पात
९८ scale मापनश्रेणी
९९ season ऋतू
१०० seismic waves भूकंप लहरी
१०१ seismically active भूकंपप्रवण
१०२ shallow water waves उथळ पाण्यातील लाटा
१०३ sheet lightning पृष्ठ विद्युत्पात
१०४ shockwave धक्कालहर
१०५ silent earthquake मूक-भूकंप
१०६ spectral वर्णपटीय
१०७ spectrum वर्णपट
१०८ sprite lightning अद्भुत विद्युत्पात
१०९ square root वर्गमूळ
११० static electricity स्थैतिक विद्युत
१११ statistical probability सांख्यिकी शक्याशक्यता
११२ subsidence खचणे
११३ supercooled water अतिशीत जल
११४ tectonic plates भूपट्ट
११५ temperature तापमान
११६ thermometer तापमापक
११७ thundercloud गर्जनाकारी मेघ
११८ tidal waves गुरुत्वाकर्षणजन्य लाटा
११९ topography of ocean floor समुद्रतळाची रचना / उंचसखलपणा
१२० trade winds व्यापारी वारे
१२१ travelling spark धननिर्झर
१२२ travelling spark प्रवासी ठिणगी
१२३ tropics उष्णकटिबंध
१२४ trough दरी
१२५ tsunami model त्सुनामी प्रारूप
१२६ tsunami warning system त्सुनामीच्या धोक्याची सूचना देणारी यंत्रणा
१२७ uplift उचल
१२८ vertical ऊर्ध्वोधर
१२९ vertical section उभा छेद
१३० volcano ज्वालामुखी
१३१ warning-centers धोका-सूचना केंद्र
१३२ wavelength तरंगलांबी
१३३ weather baloons हवामान फुगे
१३४ wind generated वाराजन्य
२०११०३१९
"अणुविवेक" या पुस्तकाचे परिशिष्ट
अणुविवेक (लेखकः दिलीप कुलकर्णी, राजहंस प्रकाशन, चौथी आवृत्तीः ६ ऑगस्ट २००७, किंमत रु.८०/- फक्त) या पुस्तकाच्या परिशिष्टात दिलेले मूळ इंग्रजी शब्दांचे मराठी प्रतिशब्द इथे अकारविल्हे तसेच अल्फाबेटिकली रचून दिलेले आहेत.
लेखक म्हणतो, “अनेक वैज्ञानिक किंवा अन्य शब्द प्रथम इंज्रजीत वापरले गेले. असे शब्द मराठी विश्वकोशाची परिभाषा प्रमाण मानून या पुस्तकात वापरले आहेत. त्या त्या ठिकाणी अनेकवेळा मूळ इंग्रजी शब्द कंसात दिले आहेतच. पण नंतर एखाद्या शब्दाचा अर्थ कळला नाही, तर पूर्वीची पानं उलगडत बसण्याऐवजी इथे तो लगेच मिळावा म्हणून ’अवघड’ मराठी शब्दांचे मूळ इंग्रजी प्रतिशब्द पुढे दिलेले आहेत. मराठी शब्दांचा क्रम देवनागरी वर्णमालेनुसार आहे”
अकारविल्हे रचलेले
अक्र पुस्तकात वापरलेले मराठी प्रतिशब्द मूळ इंग्रजी शब्द
१ अग्निबाण Rocket
२ अणुक्रमांक Atomic number
३ अण्वस्त्र-प्रसार-बंदी Nuclear non-proliferation
४ अर्धायू, अर्धायुष्य Half life
५ अपमध्य पृथक्करण Centrifugal separation
६ अवपात Fall out
७ अवशिष्ट प्रारण Residual radiation
८ आयन-विनिमय Ion-exchange
९ आवर्त-सारणी Periodic table
१० आंतरखंडीय Inter-continental
११ इंधन, अणुइंधन Fuel, Atomic fuel
१२ उग्र ऊर्जा Hard energy
१३ उत्स्फूर्त विघटन Spontaneous disintegration
१४ उपाणू, कण Sub-atomic particles
१५ उर्वरिते, आण्विक उर्वरिते Nuclear waste
१६ उष्णता-रोधक Heat resistant
१७ उष्णता-विनिमयक Heat exchanger
१८ ऊर्जा-सघन Energy-intensive
१९ ऊष्मीय प्रारण Thermal radiation
२० अंतःस्फोट Implosion
२१ काचगृह परिणाम, काचगृह वायू Greenhouse effect, greenhouse gases
२२ क्रांतिक, उप-क्रांतिक आणि अति-क्रांतिक वस्तुमान Critical, sub-critical and super-critical mass
२३ किरणोत्सर्जन Radio-activity
२४ केंद्र Nucleus
२५ गाभा Core
२६ ग्रास Absorption
२७ गुहा Silo
२८ जड पाणी Heavy water
२९ जनक द्रव्य Fertile material
३० जनित्र Generator
३१ तात्कालिक प्रारण Prompt radiation
३२ त्रिपाद-व्यूह Triad
३३ द्रव्यमानांक Mass number
३४ द्रायू Plasma
३५ द्रावण Solution
३६ ध्वम् Bomb
३७ धातुक Ore
३८ निष्कलंक पोलाद Stainless steel
३९ निष्पन्न इंधन Extracted fuel
४० नियंत्रक Controller
४१ निरोधन Deterrence
४२ परस्परांचा संपूर्ण विनाश Mutually assured destruction (MAD)
४३ परोक्ष युद्ध Proxy war
४४ पुनःप्रक्रिया Reprocessing
४५ प्रघाती तरंग Shock waves
४६ प्रजनक, शीघ्र प्रजनक (विक्रियक) Breeder, fast breeder (reactor)
४७ प्रक्षेपक: पहा, अग्निबाण Rocket
४८ प्रारण Radiation
४९ पारंपरिक ऊर्जा-स्त्रोत Conventional energy sources
५० पार्श्वभूमिक किरणोत्सर्जन Background radiation
५१ बंधनऊर्जा Binding energy
५२ भंजन Fission
५३ भंजनक्षम द्रव्य Fissile material
५४ भंजन-विक्रिया, भंजन-साखळी Fission reaction, fission-chain- reaction
५५ मार्गण Traces
५६ मात्रा Dose
५७ मीलन, संमीलन Fusion
५८ मूलभूत घटक Basic building blocks
५९ मंदायक Moderator
६० युरेनियमोत्तर उर्वरिते Trans-uranic waste
६१ रणक्षेत्रीय अस्त्रं Tactical weapons
६२ लवण Salt
६३ व्यूहात्मक अस्त्रं Strategic weapons
६४ वाफचक्की Turbine
६५ विक्रियक Reactor
६७ विद्राव Solution
६८ विसरण Diffusion
६९ शलाका Beam
७० श्रम-सघन Labor-intensive
७१ शीतक Coolant
७२ शीत-युद्ध Cold war
७३ श्रुंखला-विक्रिया Chain-reaction
७४ समस्थानिक Isotope
७५ स्खलनशील Fallible
७६ स्फोटक Explosive
७७ सौम्य ऊर्जा Soft energy
७८ संगणक Computer
७९ संपन्नीकरण Enrichment
८० संमीलन: पहा, मीलन Fusion
८१ संसाधने Resources
८२ क्ष-किरण X-rays
यांपैकी खालील शब्द मला स्वतःला योग्य वाटत नाहीत. कारण मला त्यांच्याकरता निराळेच प्रचलित असलेले शब्द योग्य वाटत आहेत.
मला योग्य वाटत नसलेले शब्द
१. अपमध्य पृथक्करण=Centrifugal separation,
२. उर्वरिते, आण्विक उर्वरिते=Nuclear waste,
३. द्रायू=Plasma,
४. निरोधन=Deterrence,
५. प्रघाती तरंग=Shock waves,
६. भंजन=Fission,
७. मंदायक=Moderator,
८. विक्रियक=Reactor,
९. विद्राव=Solution,
१०. संपन्नीकरण=Enrichment
या शब्दांकरता मला योग्य वाटणारे शब्द खाली अनुक्रमेच दिलेले आहेत
१. केंद्रापकर्षी पृथक्करण,
२. अवशिष्टे, आण्विक अवशिष्टे,
३. प्राकल (कारण द्रायू म्हणजे fluids),
४. परावृत्तक,
५. धक्का तरंग,
६. विदलन (संदलन=Fusion),
७. अवमंदक,
८. प्रक्रियक,
९. द्रावण,
१०. समृद्धीकरण
तरीही, जोपर्यंत तज्ञांतील एकमतीने निर्णय होत नाही, आणि त्या त्या पर्यायी शब्दाचे एकमेवाद्वितीयत्व सिद्ध होत नाही तोपर्यंत तसेच पुनरनुवादात मूळ शब्द येऊ शकेपर्यंत, सर्व उपलब्ध पर्यायी शब्द प्रसारात राहावेत असे माझे स्वतःचे मत आहे.
अल्फाबेटिकली रचलेले तेच शब्द
अक्र मूळ इंग्रजी शब्द पुस्तकात वापरलेले मराठी प्रतिशब्द
१ Absorption ग्रास
२ Atomic number अणुक्रमांक
३ Background radiation पार्श्वभूमिक किरणोत्सर्जन
४ Basic building blocks मूलभूत घटक
५ Beam शलाका
६ Binding energy बंधनऊर्जा
७ Bomb ध्वम्
८ Breeder, fast breeder (reactor) प्रजनक, शीघ्र प्रजनक (विक्रियक)
९ Centrifugal separation अपमध्य पृथक्करण
१० Chain-reaction श्रुंखला-विक्रिया
११ Cold war शीत-युद्ध
१२ Computer संगणक
१३ Controller नियंत्रक
१४ Conventional energy sources पारंपरिक ऊर्जा-स्त्रोत
१५ Coolant शीतक
१६ Core गाभा
१७ Critical, sub-critical and super-critical mass क्रांतिक, उप-क्रांतिक आणि अति-क्रांतिक वस्तुमान
१८ Deterrence निरोधन
१९ Diffusion विसरण
२० Dose मात्रा
२१ Energy-intensive ऊर्जा-सघन
२२ Enrichment संपन्नीकरण
२३ Explosive स्फोटक
२४ Extracted fuel निष्पन्न इंधन
२५ Fall out अवपात
२६ Fallible स्खलनशील
२७ Fertile material जनक द्रव्य
२८ Fissile material भंजनक्षम द्रव्य
२९ Fission भंजन
३० Fission reaction, fission-chain- reaction भंजन-विक्रिया, भंजन-साखळी
३१ Fuel, Atomic fuel इंधन, अणुइंधन
३२ Fusion मीलन, संमीलन
३३ Fusion संमीलन: पहा, मीलन
३४ Generator जनित्र
३५ Greenhouse effect, greenhouse gases काचगृह परिणाम, काचगृह वायू
३६ Half life अर्धायू, अर्धायुष्य
३७ Hard energy उग्र ऊर्जा
३८ Heat exchanger उष्णता-विनिमयक
३९ Heat resistant उष्णता-रोधक
४० Heavy water जड पाणी
४१ Implosion अंतःस्फोट
४२ Inter-continental आंतरखंडीय
४३ Ion-exchange आयन-विनिमय
४४ Isotope समस्थानिक
४५ Labor-intensive श्रम-सघन
४६ Mass number द्रव्यमानांक
४७ Moderator मंदायक
४८ Mutually assured destruction (MAD) परस्परांचा संपूर्ण विनाश
४९ Nuclear non-proliferation अण्वस्त्र-प्रसार-बंदी
५० Nuclear waste उर्वरिते, आण्विक उर्वरिते
५१ Nucleus केंद्र
५२ Ore धातुक
५३ Periodic table आवर्त-सारणी
५४ Plasma द्रायू
५५ Prompt radiation तात्कालिक प्रारण
५६ Proxy war परोक्ष युद्ध
५७ Radiation प्रारण
५८ Radio-activity किरणोत्सर्जन
५९ Reactor विक्रियक
६० Reprocessing पुनःप्रक्रिया
६१ Residual radiation अवशिष्ट प्रारण
६२ Resources संसाधने
६३ Rocket अग्निबाण
६४ Rocket प्रक्षेपक: पहा, अग्निबाण
६५ Salt लवण
६७ Shock waves प्रघाती तरंग
६८ Silo गुहा
६९ Soft energy सौम्य ऊर्जा
७० Solution द्रावण
७१ Solution विद्राव
७२ Spontaneous disintegration उत्स्फूर्त विघटन
७३ Stainless steel निष्कलंक पोलाद
७४ Strategic weapons व्यूहात्मक अस्त्रं
७५ Sub-atomic particles उपाणू, कण
७६ Tactical weapons रणक्षेत्रीय अस्त्रं
७७ Thermal radiation ऊष्मीय प्रारण
७८ Traces मार्गण
७९ Trans-uranic waste युरेनियमोत्तर उर्वरिते
८० Triad त्रिपाद-व्यूह
८१ Turbine वाफचक्की
८२ X-rays क्ष-किरण
.
लेखक म्हणतो, “अनेक वैज्ञानिक किंवा अन्य शब्द प्रथम इंज्रजीत वापरले गेले. असे शब्द मराठी विश्वकोशाची परिभाषा प्रमाण मानून या पुस्तकात वापरले आहेत. त्या त्या ठिकाणी अनेकवेळा मूळ इंग्रजी शब्द कंसात दिले आहेतच. पण नंतर एखाद्या शब्दाचा अर्थ कळला नाही, तर पूर्वीची पानं उलगडत बसण्याऐवजी इथे तो लगेच मिळावा म्हणून ’अवघड’ मराठी शब्दांचे मूळ इंग्रजी प्रतिशब्द पुढे दिलेले आहेत. मराठी शब्दांचा क्रम देवनागरी वर्णमालेनुसार आहे”
अकारविल्हे रचलेले
अक्र पुस्तकात वापरलेले मराठी प्रतिशब्द मूळ इंग्रजी शब्द
१ अग्निबाण Rocket
२ अणुक्रमांक Atomic number
३ अण्वस्त्र-प्रसार-बंदी Nuclear non-proliferation
४ अर्धायू, अर्धायुष्य Half life
५ अपमध्य पृथक्करण Centrifugal separation
६ अवपात Fall out
७ अवशिष्ट प्रारण Residual radiation
८ आयन-विनिमय Ion-exchange
९ आवर्त-सारणी Periodic table
१० आंतरखंडीय Inter-continental
११ इंधन, अणुइंधन Fuel, Atomic fuel
१२ उग्र ऊर्जा Hard energy
१३ उत्स्फूर्त विघटन Spontaneous disintegration
१४ उपाणू, कण Sub-atomic particles
१५ उर्वरिते, आण्विक उर्वरिते Nuclear waste
१६ उष्णता-रोधक Heat resistant
१७ उष्णता-विनिमयक Heat exchanger
१८ ऊर्जा-सघन Energy-intensive
१९ ऊष्मीय प्रारण Thermal radiation
२० अंतःस्फोट Implosion
२१ काचगृह परिणाम, काचगृह वायू Greenhouse effect, greenhouse gases
२२ क्रांतिक, उप-क्रांतिक आणि अति-क्रांतिक वस्तुमान Critical, sub-critical and super-critical mass
२३ किरणोत्सर्जन Radio-activity
२४ केंद्र Nucleus
२५ गाभा Core
२६ ग्रास Absorption
२७ गुहा Silo
२८ जड पाणी Heavy water
२९ जनक द्रव्य Fertile material
३० जनित्र Generator
३१ तात्कालिक प्रारण Prompt radiation
३२ त्रिपाद-व्यूह Triad
३३ द्रव्यमानांक Mass number
३४ द्रायू Plasma
३५ द्रावण Solution
३६ ध्वम् Bomb
३७ धातुक Ore
३८ निष्कलंक पोलाद Stainless steel
३९ निष्पन्न इंधन Extracted fuel
४० नियंत्रक Controller
४१ निरोधन Deterrence
४२ परस्परांचा संपूर्ण विनाश Mutually assured destruction (MAD)
४३ परोक्ष युद्ध Proxy war
४४ पुनःप्रक्रिया Reprocessing
४५ प्रघाती तरंग Shock waves
४६ प्रजनक, शीघ्र प्रजनक (विक्रियक) Breeder, fast breeder (reactor)
४७ प्रक्षेपक: पहा, अग्निबाण Rocket
४८ प्रारण Radiation
४९ पारंपरिक ऊर्जा-स्त्रोत Conventional energy sources
५० पार्श्वभूमिक किरणोत्सर्जन Background radiation
५१ बंधनऊर्जा Binding energy
५२ भंजन Fission
५३ भंजनक्षम द्रव्य Fissile material
५४ भंजन-विक्रिया, भंजन-साखळी Fission reaction, fission-chain- reaction
५५ मार्गण Traces
५६ मात्रा Dose
५७ मीलन, संमीलन Fusion
५८ मूलभूत घटक Basic building blocks
५९ मंदायक Moderator
६० युरेनियमोत्तर उर्वरिते Trans-uranic waste
६१ रणक्षेत्रीय अस्त्रं Tactical weapons
६२ लवण Salt
६३ व्यूहात्मक अस्त्रं Strategic weapons
६४ वाफचक्की Turbine
६५ विक्रियक Reactor
६७ विद्राव Solution
६८ विसरण Diffusion
६९ शलाका Beam
७० श्रम-सघन Labor-intensive
७१ शीतक Coolant
७२ शीत-युद्ध Cold war
७३ श्रुंखला-विक्रिया Chain-reaction
७४ समस्थानिक Isotope
७५ स्खलनशील Fallible
७६ स्फोटक Explosive
७७ सौम्य ऊर्जा Soft energy
७८ संगणक Computer
७९ संपन्नीकरण Enrichment
८० संमीलन: पहा, मीलन Fusion
८१ संसाधने Resources
८२ क्ष-किरण X-rays
यांपैकी खालील शब्द मला स्वतःला योग्य वाटत नाहीत. कारण मला त्यांच्याकरता निराळेच प्रचलित असलेले शब्द योग्य वाटत आहेत.
मला योग्य वाटत नसलेले शब्द
१. अपमध्य पृथक्करण=Centrifugal separation,
२. उर्वरिते, आण्विक उर्वरिते=Nuclear waste,
३. द्रायू=Plasma,
४. निरोधन=Deterrence,
५. प्रघाती तरंग=Shock waves,
६. भंजन=Fission,
७. मंदायक=Moderator,
८. विक्रियक=Reactor,
९. विद्राव=Solution,
१०. संपन्नीकरण=Enrichment
या शब्दांकरता मला योग्य वाटणारे शब्द खाली अनुक्रमेच दिलेले आहेत
१. केंद्रापकर्षी पृथक्करण,
२. अवशिष्टे, आण्विक अवशिष्टे,
३. प्राकल (कारण द्रायू म्हणजे fluids),
४. परावृत्तक,
५. धक्का तरंग,
६. विदलन (संदलन=Fusion),
७. अवमंदक,
८. प्रक्रियक,
९. द्रावण,
१०. समृद्धीकरण
तरीही, जोपर्यंत तज्ञांतील एकमतीने निर्णय होत नाही, आणि त्या त्या पर्यायी शब्दाचे एकमेवाद्वितीयत्व सिद्ध होत नाही तोपर्यंत तसेच पुनरनुवादात मूळ शब्द येऊ शकेपर्यंत, सर्व उपलब्ध पर्यायी शब्द प्रसारात राहावेत असे माझे स्वतःचे मत आहे.
अल्फाबेटिकली रचलेले तेच शब्द
अक्र मूळ इंग्रजी शब्द पुस्तकात वापरलेले मराठी प्रतिशब्द
१ Absorption ग्रास
२ Atomic number अणुक्रमांक
३ Background radiation पार्श्वभूमिक किरणोत्सर्जन
४ Basic building blocks मूलभूत घटक
५ Beam शलाका
६ Binding energy बंधनऊर्जा
७ Bomb ध्वम्
८ Breeder, fast breeder (reactor) प्रजनक, शीघ्र प्रजनक (विक्रियक)
९ Centrifugal separation अपमध्य पृथक्करण
१० Chain-reaction श्रुंखला-विक्रिया
११ Cold war शीत-युद्ध
१२ Computer संगणक
१३ Controller नियंत्रक
१४ Conventional energy sources पारंपरिक ऊर्जा-स्त्रोत
१५ Coolant शीतक
१६ Core गाभा
१७ Critical, sub-critical and super-critical mass क्रांतिक, उप-क्रांतिक आणि अति-क्रांतिक वस्तुमान
१८ Deterrence निरोधन
१९ Diffusion विसरण
२० Dose मात्रा
२१ Energy-intensive ऊर्जा-सघन
२२ Enrichment संपन्नीकरण
२३ Explosive स्फोटक
२४ Extracted fuel निष्पन्न इंधन
२५ Fall out अवपात
२६ Fallible स्खलनशील
२७ Fertile material जनक द्रव्य
२८ Fissile material भंजनक्षम द्रव्य
२९ Fission भंजन
३० Fission reaction, fission-chain- reaction भंजन-विक्रिया, भंजन-साखळी
३१ Fuel, Atomic fuel इंधन, अणुइंधन
३२ Fusion मीलन, संमीलन
३३ Fusion संमीलन: पहा, मीलन
३४ Generator जनित्र
३५ Greenhouse effect, greenhouse gases काचगृह परिणाम, काचगृह वायू
३६ Half life अर्धायू, अर्धायुष्य
३७ Hard energy उग्र ऊर्जा
३८ Heat exchanger उष्णता-विनिमयक
३९ Heat resistant उष्णता-रोधक
४० Heavy water जड पाणी
४१ Implosion अंतःस्फोट
४२ Inter-continental आंतरखंडीय
४३ Ion-exchange आयन-विनिमय
४४ Isotope समस्थानिक
४५ Labor-intensive श्रम-सघन
४६ Mass number द्रव्यमानांक
४७ Moderator मंदायक
४८ Mutually assured destruction (MAD) परस्परांचा संपूर्ण विनाश
४९ Nuclear non-proliferation अण्वस्त्र-प्रसार-बंदी
५० Nuclear waste उर्वरिते, आण्विक उर्वरिते
५१ Nucleus केंद्र
५२ Ore धातुक
५३ Periodic table आवर्त-सारणी
५४ Plasma द्रायू
५५ Prompt radiation तात्कालिक प्रारण
५६ Proxy war परोक्ष युद्ध
५७ Radiation प्रारण
५८ Radio-activity किरणोत्सर्जन
५९ Reactor विक्रियक
६० Reprocessing पुनःप्रक्रिया
६१ Residual radiation अवशिष्ट प्रारण
६२ Resources संसाधने
६३ Rocket अग्निबाण
६४ Rocket प्रक्षेपक: पहा, अग्निबाण
६५ Salt लवण
६७ Shock waves प्रघाती तरंग
६८ Silo गुहा
६९ Soft energy सौम्य ऊर्जा
७० Solution द्रावण
७१ Solution विद्राव
७२ Spontaneous disintegration उत्स्फूर्त विघटन
७३ Stainless steel निष्कलंक पोलाद
७४ Strategic weapons व्यूहात्मक अस्त्रं
७५ Sub-atomic particles उपाणू, कण
७६ Tactical weapons रणक्षेत्रीय अस्त्रं
७७ Thermal radiation ऊष्मीय प्रारण
७८ Traces मार्गण
७९ Trans-uranic waste युरेनियमोत्तर उर्वरिते
८० Triad त्रिपाद-व्यूह
८१ Turbine वाफचक्की
८२ X-rays क्ष-किरण
.