२०१२०९२४

पारिभाषिक संज्ञा सूची

वरदा वैद्य यांनी तयार केलेली 
अकारविल्हे रचलेली पारिभाषिक संज्ञा सूची 


मराठी शब्द इंग्रजी प्रतिशब्द
अद्भुत विद्युत्पात Sprite Lightning
अतिशीत जल Supercooled Water
अभिसरण Circulation
अवाहक Non-Conductor / Insulator
अशनी Meteor
अक्षवृत्त Latitude
अक्षवृत्तीय Latitudinal / Zonal
आयनावरण Ionosphere
आयनीभवन Ionization
१० आयाम Amplitude
११ आंतर्मेघीय विद्युत्पात Inter-Cloud Lightning
१२ आदिग्रह Protoplanet
१३ उचल Uplift
१४ उथळ पाण्यातील लाटा Shallow Water Waves
१५ उद्रेक Erruption
१६ उभा छेद Vertical Section
१७ उष्ण वा उन्हाळी विद्युत्पात Heat Or Summer Lightning
१८ उष्णकटिबंध Tropics
१९ ऊर्जागळती Energy Leak
२० ऊर्ध्वगामी वारा Convective Wind
२१ ऊर्ध्वोधर Vertical
२२ ऋण Negative
२३ ऋतू Season
२४ अंतर्मेघ विद्युत्पात Intra-Cloud Lightning
२५ कृत्रिम उपग्रह Artificial Satellite
२६ खचणे Subsidence
२७ खोल पाण्यातील लाटा Deep Water Waves
२८ खंडीय हालचाल Continental Drift
२९ गर्जनाकारी मेघ Thundercloud
३० गोठण Condensation
३१ गुणधर्म Characteristics
३२ गुणोत्तर Ratio
३३ गुरुत्वाकर्षण Gravitational Attraction
३४ गुरुत्वाकर्षणजन्य लाटा Tidal Waves
३५ गुरुत्वीय त्वरण Gravitational Acceleration
३६ गोलक विद्युत्पात Ball Lightning
३७ ‘ज’ व ‘क’ दर्शक J & K Leaders
३८ जमा होणे Deposition
३९ ज्वालामुखी Volcano
४० तरंगलांबी Wavelength
४१ त्वरण Acceleration
४२ तापमान Temperature
४३ तापमापक Thermometer
४४ त्सुनामी प्रारूप Tsunami Model
४५ त्सुनामीच्या धोक्याची सूचना देणारी यंत्रणा Tsunami Warning System
४६ दरी Trough
४७ दर्शकबाण Dart Leader
४८ दाबमापक Hygrometer
४९ दुभंग विभव Breakdown Potential
५० दूरस्थ Distant
५१ दूरक्षेत्र Farfield / Remote
५२ धक्कालहर Shockwave
५३ धन Positive
५४ धननिर्झर Travelling Spark
५५ धोका-सूचना केंद्र Warning-Centers
५६ निकटक्ष्रेत्र Nearfield / Local
५७ निरीक्षण स्थानके Monitoring Stations
५८ नीलझोत Blue Jets
५९ परस्पर-संबंध / सहकार-संबंध Correlation
६० पृष्ठ विद्युत्पात Sheet Lightning
६१ पुन:प्रभारण Recharge
६२ पूर-प्रारूप Flood-Model
६३ प्रवासी ठिणगी Travelling Spark
६४ प्रशांत महासागर Pacific Ocean
६५ प्रातिनिधिक दर्शक Pilot Leader / Step Leader
६६ प्रारूप Model
६७ फीत विद्युत्पात Ribbon Lightning
६८ बाष्प Moisture
६९ बाष्पसंपृक्त Moisture-Saturated
७० भू्कवच Crust
७१ भूकंप Earthquake
७२ भूकंप तीव्रता Magnitude Of Earthquake
७३ भूकंपप्रवण Seismically Active
७४ भूकंप-प्रवर्तित Earthquake-Induced
७५ भूकंप-प्रारूप Earthquake-Model
७६ भूकंप लहरी Seismic Waves
७७ भूपट्ट Tectonic Plates
७८ भूस्खलन Landslide
७९ भौतिक गुणधर्म Physical Properties
८० भौतिक घटना Physical Composition
८१ मणी विद्युत्पात Beads Lightning
८२ मापनश्रेणी Scale
८३ मूक-भूकंप Silent Earthquake
८४ मेघकण Cloud Droplets
८५ मेघांतर्गत विद्युत्पात Intra-Cloud Lightning
८६ लाटेचे भौतिकशास्त्र Physics Of Waves
८७ वर्गमूळ Square Root
८८ वर्णपट Spectrum
८९ वर्णपटीय Spectral
९० वहनमार्ग Conducting Path
९१ व्यस्त प्रमाण Inverse Proportion
९२ व्यापारी वारे Trade Winds
९३ वातावरण Atmosphere
९४ वातावरणीय विद्युत Atmospheric Electricity
९५ वातावरणातील अस्थिरता Atmospheric Instability
९६ वातावरणातील विचलन Atmospheric Disturbance
९७ वाराजन्य Wind Generated
९८ विदा3 Data
९९ विद्युतदांडा/विद्युतदांडी Lightning Rod
१०० विद्युतधारा Current
१०१ विद्युतभारित/विद्युतप्रभारित Electrically Charged
१०२ विद्युतरोधन Electrical Insulating
१०३ विद्युतवाहक Electric Conductor
१०४ विद्युतीकरण Electrification
१०५ विप्रभार Discharge
१०६ विभव Potential
१०७ विभवांतर Potential Difference
१०८ विरूपण Deformation
१०९ विरूपण-प्रारूप Deformation-Model
११० विषुववृत्त Equator
१११ विषुववृत्तीय Equatorial
११२ विस्थापन Displacement
११३ वैद्युत दुभंग Electrical Break-Down
११४ वर्षाव Precipitation
११५ विद्युतक्षेत्र Electric Field
११६ वेधशाळा Observatory
११७ शाखा विद्युत्पात Fork Lightning
११८ शिखर Crest
११९ सक्रिय Active
१२० सम प्रमाण Direct Proportion
१२१ समस्थानिक Isotope
१२२ समुद्रतळ Ocean Floor
१२३ समुद्रतळाची रचना / उंचसखलपणा Topography Of Ocean Floor
१२४ साखळी परिणाम Chain Reaction
१२५ सुरुवातीची माहिती Initial Conditions
१२६ स्थानिक Local
१२७ सेंद्रीय Organic
१२८ स्थैतिक विद्युत Static Electricity
१२९ स्फटिकी Crystalline
१३० सूक्ष्मसेकंद Microseconds
१३१ सौरकण Solar Particles
१३२ सौर तेजोमेघ Solar Nebula
१३३ संमिश्र धातू Alloys
१३४ संवेग Momentum
१३५ संवृद्धी Accretion
१३६ सांख्यिकी शक्याशक्यता Statistical Probability
१३७ हवामान प्रारूप Climate Model
१३८ हवामान फुगे Weather Baloons
१३९ हिमगर्भ Ice Nuclei
१४० हिंदी महासागर Indian Ocean
१४१ क्षितिजसमांतर Horizontal
१४२ क्षेत्रफळ Area



१संदर्भ – विज्ञान १: इयत्ता १०वी क्रमिक पुस्तक, १९९४, महाराष्ट्र राज्य माध्यमिक व उच्च माध्यमिक शिक्षण मंडळ व अपर शिक्षण संचालक, महाराष्ट्र राज्य.
२संदर्भ – प्राकृतिक भूविज्ञान, २००४, अ. वि. भागवत आणि डॉ. श्रीकांत कार्लेकर, रघुनाथ पब्लिशिंग हाऊस.
३शैलेश खांडेकर ह्यांची विदग्ध ही अनुदिनी.

वरदा वैद्य यांनी तयार केलेली 
अल्फाबेटिकली रचलेली पारिभाषिक संज्ञा सूची 


इंग्रजी प्रतिशब्द मराठी शब्द
Acceleration त्वरण
Accretion संवृद्धी
Active सक्रिय
Alloys संमिश्र धातू
Amplitude आयाम
Area क्षेत्रफळ
Artificial Satellite कृत्रिम उपग्रह
Atmosphere वातावरण
Atmospheric Disturbance वातावरणातील विचलन
१० Atmospheric Electricity वातावरणीय विद्युत
११ Atmospheric Instability वातावरणातील अस्थिरता
१२ Ball Lightning गोलक विद्युत्पात
१३ Beads Lightning मणी विद्युत्पात
१४ Blue Jets नीलझोत
१५ Breakdown Potential दुभंग विभव
१६ Chain Reaction साखळी परिणाम
१७ Characteristics गुणधर्म
१८ Circulation अभिसरण
१९ Climate Model हवामान प्रारूप
२० Cloud Droplets मेघकण
२१ Condensation गोठण
२२ Conducting Path वहनमार्ग
२३ Continental Drift खंडीय हालचाल
२४ Convective Wind ऊर्ध्वगामी वारा
२५ Correlation परस्पर-संबंध / सहकार-संबंध
२६ Crest शिखर
२७ Crust भूकवच
२८ Crystalline स्फटिकी
२९ Current विद्युतधारा
३० Dart Leader दर्शकबाण
३१ Data विदा3
३२ Deep Water Waves खोल पाण्यातील लाटा
३३ Deformation विरूपण
३४ Deformation-Model विरूपण-प्रारूप
३५ Deposition जमा होणे
३६ Direct Proportion सम प्रमाण
३७ Discharge विप्रभार
३८ Displacement विस्थापन
३९ Distant दूरस्थ
४० Earthquake भूकंप
४१ Earthquake-Induced भूकंप-प्रवर्तित
४२ Earthquake-Model भूकंप-प्रारूप
४३ Electric Conductor विद्युतवाहक
४४ Electric Field विद्युतक्षेत्र
४५ Electrical Break-Down वैद्युत दुभंग
४६ Electrical Insulating विद्युतरोधन
४७ Electrically Charged विद्युतभारित/विद्युतप्रभारित
४८ Electrification विद्युतीकरण
४९ Energy Leak ऊर्जागळती
५० Equator विषुववृत्त
५१ Equatorial विषुववृत्तीय
५२ Erruption उद्रेक
५३ Farfield / Remote दूरक्षेत्र
५४ Flood-Model पूर-प्रारूप
५५ Fork Lightning शाखा विद्युत्पात
५६ Gravitational Acceleration गुरुत्वीय त्वरण
५७ Gravitational Attraction गुरुत्वाकर्षण
५८ Heat Or Summer Lightning उष्ण वा उन्हाळी विद्युत्पात
५९ Horizontal क्षितिजसमांतर
६० Hygrometer दाबमापक
६१ Ice Nuclei हिमगर्भ
६२ Indian Ocean हिंदी महासागर
६३ Initial Conditions सुरुवातीची माहिती
६४ Inter-Cloud Lightning आंतर्मेघीय विद्युत्पात
६५ Intra-Cloud Lightning अंतर्मेघ विद्युत्पात
६६ Intra-Cloud Lightning मेघांतर्गत विद्युत्पात
६७ Inverse Proportion व्यस्त प्रमाण
६८ Ionization आयनीभवन
६९ Ionosphere आयनावरण
७० Isotope समस्थानिक
७१ J & K Leaders ‘ज’ व ‘क’ दर्शक
७२ Landslide भूस्खलन
७३ Latitude अक्षवृत्त
७४ Latitudinal / Zonal अक्षवृत्तीय
७५ Lightning Rod विद्युतदांडा/विद्युतदांडी
७६ Local स्थानिक
७७ Magnitude Of Earthquake भूकंप तीव्रता
७८ Meteor अशनी
७९ Microseconds सूक्ष्मसेकंद
८० Model प्रारूप
८१ Moisture बाष्प
८२ Moisture-Saturated बाष्पसंपृक्त
८३ Momentum संवेग
८४ Monitoring Stations निरीक्षण स्थानके
८५ Nearfield / Local निकटक्ष्रेत्र
८६ Negative ऋण
८७ Non-Conductor / Insulator अवाहक
८८ Observatory वेधशाळा
८९ Ocean Floor समुद्रतळ
९० Organic सेंद्रीय
९१ Pacific Ocean प्रशांत महासागर
९२ Physical Composition भौतिक घटना
९३ Physical Properties भौतिक गुणधर्म
९४ Physics Of Waves लाटेचे भौतिकशास्त्र
९५ Pilot Leader / Step Leader प्रातिनिधिक दर्शक
९६ Positive धन
९७ Potential विभव
९८ Potential Difference विभवांतर
९९ Precipitation वर्षाव
१०० Protoplanet आदिग्रह
१०१ Ratio गुणोत्तर
१०२ Recharge पुन:प्रभारण
१०३ Ribbon Lightning फीत विद्युत्पात
१०४ Scale मापनश्रेणी
१०५ Season ऋतू
१०६ Seismic Waves भूकंप लहरी
१०७ Seismically Active भूकंपप्रवण
१०८ Shallow Water Waves उथळ पाण्यातील लाटा
१०९ Sheet Lightning पृष्ठ विद्युत्पात
११० Shockwave धक्कालहर
१११ Silent Earthquake मूक-भूकंप
११२ Solar Nebula सौर तेजोमेघ
११३ Solar Particles सौरकण
११४ Spectral वर्णपटीय
११५ Spectrum वर्णपट
११६ Sprite Lightning अद्भुत विद्युत्पात
११७ Square Root वर्गमूळ
११८ Static Electricity स्थैतिक विद्युत
११९ Statistical Probability सांख्यिकी शक्याशक्यता
१२० Subsidence खचणे
१२१ Supercooled Water अतिशीत जल
१२२ Tectonic Plates भूपट्ट
१२३ Temperature तापमान
१२४ Thermometer तापमापक
१२५ Thundercloud गर्जनाकारी मेघ
१२६ Tidal Waves गुरुत्वाकर्षणजन्य लाटा
१२७ Topography Of Ocean Floor समुद्रतळाची रचना / उंचसखलपणा
१२८ Trade Winds व्यापारी वारे
१२९ Travelling Spark धननिर्झर
१३० Travelling Spark प्रवासी ठिणगी
१३१ Tropics उष्णकटिबंध
१३२ Trough दरी
१३३ Tsunami Model त्सुनामी प्रारूप
१३४ Tsunami Warning System त्सुनामीच्या धोक्याची सूचना देणारी यंत्रणा
१३५ Uplift उचल
१३६ Vertical ऊर्ध्वोधर
१३७ Vertical Section उभा छेद
१३८ Volcano ज्वालामुखी
१३९ Warning-Centers धोका-सूचना केंद्र
१४० Wavelength तरंगलांबी
१४१ Weather Baloons हवामान फुगे
१४२ Wind Generated वाराजन्य

वातकुक्कुट ह्या अनुदिनीवर मुळात प्रकाशित झालेले हे शब्द इथे पुन्हा प्रकाशित करण्यास अनुमती दिल्याखातर वरदा वैद्य यांचे हार्दिक आभार!

२०१२०१२०

घरगुती औषधांतील इंग्रजी शब्दांचे मराठी पर्याय (अकारविल्हे रचलेले)

घरगुती औषधे, लेखकः वैद्यतीर्थ कृष्णाजी नारायण तथा आप्पाशास्त्री साठे, आयुर्वेद भवन, काकडेवाडी, मुंबई ४००००४, प्रथमावृत्तीः डिसेंबर १९२२, आवृत्ती १६ वी, सनः २००३, किंमतः रु.१५०/- फक्त, ह्या पारंपारिक औषधींच्या पुस्तकात दिलेले, अकारविल्हे रचलेले, इंग्रजी शब्दांचे मराठी पर्याय.


वैद्यकीय शब्द


अक्र

पर्यायी मराठी शब्द

इंग्रजी शब्द

अंकोल

Alangium Lamarekii

अंजीर

Ficus Carica

अक्कलकारा

Spilanthes Olearacca

अगस्ता

Sesbania Grandiflora

अडुळसा

Adhatoda Vasica

अतिविष

Aconitum Heterophyllum

अननस

Bromelia Ananas

अमरवेल, आकाशवेल

Cussuta Reflexa

अर्जुन सादडा

Terminalia Arjuna

१०

अळू

Colocasia Antiquorum

११

अशोक

Saraca Indica

१२

आंबा

Magnifera Indica

१३

आंबाडा

Spondias Mangifera

१४

आंबेहळद

Curcuma Amada

१५

आघाडा

Achyranthes Aspera

१६

आपटा

Bauhinia Racemosa

१७

आम्लवेतस

Citrus

१८

आले

Zingiber Officinale

१९

आवळा

Phyllanthus Embelica

२०

आस्कंद

Withania Somnifera

२१

आहाळीव

Lepidium Satvum

२२

इंद्रजव

Holarrhena Antidysenterica

२३

इंद्रावण

Citrullus Colocynthis

२४

इसबगोल

Platago Ovata

२५

ईडलिंबू

Citrus Limonum

२६

उंडीण

Colophyllum Inophyllum

२७

उंबर

Ficus Glomerata

२८

उडीद

Phascolus Radiata

२९

उन्हाळी, शरपुंखी

Tephrosia Porpurea

३०

उपलसरी

Hemidesmus Indicus

३१

ऊस

Saccharum Officinarum

३२

एरंड

Ricinus Communis

३३

ओवा

Carum Copticum

३४

ओव्याचे फूल

Thymol

३५

कंकोळ

Piper Cubeba

३६

कचरा

Scirpus

३७

कचोरा

Curcuma Zedoaria

३८

कडुनिंब

Azadirachta Indica

३९

कडूकवठी

Hydnocarpus Wightiana

४०

कडूजिरे

Vernonia Anthelmintica

४१

कण्हेर

Nerium Odorum

४२

कपिला

Maleotus Phillippenisis

४३

कमळ

Nelumbium Speciosum

४४

करंज

Pongamia Glabra

४५

करडई

Carthamus Tinctorius

४६

कलिंगड

Citrullus Vulgaris

४७

कवठ

Feronia Elephantum

४८

कांचन

Bauhinia Veriegata

४९

कांदा

Allium Cepa

५०

काकडशिंगी

Rhus Kakrasingi

५१

काकडी

Cucumis Utilissimas

५२

काजू

Anacardium Occidentale

५३

कानफुटी

Cardiospermum Helicacabum

५४

कापूर

Cinnamomum Camphora

५५

कापूस

Gossypiom Herbaceum

५६

कार्ले

Momordica Charantia

५७

काळादाणा

Ipomoea Hederacea

५८

किराईत

Swertia Chirata

५९

कुचला

Strychnos Nux Vomica

६०

कुटकी

Celsia Coromandeliana

६१

कुडा

Holaarrhena Antidysenterica

६२

कुरडू

Celosia Argentea

६३

कुळीथ, हुलगे

Dolichos Biflorus

६४

केळे

Musa Sapientum

६५

केशर

Crocus Sativus

६६

कोकंब, आमसूल

Garcinia Indica

६७

कोरफड

Aloe Indica

६८

कोरांटी

Barleria Prion

६९

कोष्ट, उपलेट

Aplotaxis Arculata

७०

कोष्टकोळिंजन

Alpinia Galangal

७१

कोहळा

Benicassa Cerifera

७२

कौंडळ

Trichosanthes Palmata

७३

खजूर

Phoenix Dactyliefra

७४

खर्बूज

Cucumis Melo

७५

खसखस

Papaver Somniferum

७६

खाजकुहिली

Macuna Pruriens

७७

खुरासनी ओवा

Hyoscyamus Repiculatus

७८

खैर

Acacia Catechu

७९

गवती चहा

Andropogon Citratus

८०

गुग्गुळ

Balsamodendron Mukul

८१

गुलाब

Rose Centifolia

८२

गुळवेल

Tinospora Cordifolia

८३

गेळफळ

Randia Dumetorum

८४

गोखरू

Tribulus Terrestris

८५

चंदन

Santalum Album

८६

चनेगीचे क्षुप, कासमर्द

Cassia Occidentalis

८७

चाफा, खुरचाफा

Michelia Champaca

८८

चारोळी

Buchanania Latifolia

८९

चिंच

Tamarindos Indica

९०

चिकणा

Sida Cordifolia

९१

चित्रक

Plum Bago Zeylanica

९३

चोपचिनी

Smilax china

९४

जटामांसी

Nardostachys Jatamansi

९५

जवस, आळशी

Linum Usitatissimum

९६

जांभूळ

Eugenia Jambolana

९७

जाई

Jasminum Auriculatum

९८

जायपत्री

Myristica Fragrans

९९

जायफळ

Myristica Fragrans

१००

जासवंद

Hibiscus Rosa-Sinensis

१०१

जिरे

Cuminam Cyminum

१०२

ज्येष्ठमध

Glyryrrhiza Glabra

१०३

झेंडू

Calendula Officinalis

१०४

टाकळा

Cassia Tora

१०५

टेटू

Oroxylum Indicum

१०६

डाळिंब

Punica Granatum

१०७

तरवड

Cassia Auriculata

१०८

तांदुळजा, चवराईची भाजी

Amaranthus Bittum

१०९

तालीमखाना

Hygrophila Spinosa

११०

तालीसपत्र

Taxas Baccata

१११

तिरफळ, चिरफळ

Xanthoxylam Rhedsa

११२

तीळ

Sesamum Indicum

११३

तुळस

Ocimum Sanctum

११४

दगडी पाषाणभेद

Saxifraga Ligulata

११५

दवणा

Artemisia Sieversiana

११६

दारूहळद

Berberis Aristata

११७

दालचिनी

Cinamomum Cassia

११८

दूर्वा

Cynodon Dactylon

११९

देवदार

Pinus Deodora

१२०

देवदाली

Luffa Echinata

१२१

द्राक्षे, मनुका

Vitis Vinifera

१२२

धने

Coriandrum Sativum

१२३

धमासा

Fagonia Arabica

१२४

धायटी

Woodfordia Floribunda

१२५

धोत्रा

Dhattura Stramonium

१२६

नागकेशर

Mesua Ferrea

१२७

नागरमोथ

Cyperus Scariosus

१२८

नागवल्ली, विड्याचे पान

Piper Betle

१२९

नारळ

Cocos Nucifera

१३०

निर्गुंडी

Vitex Nirgundi Trifolia

१३१

निर्मळी

Strychnos Potatorum

१३२

निलगिरी

Eucalyptus Globulus

१३३

निवडुंग

Euphorbia Antiquorum

१३५

निशोत्तर

Ipomoea Turpethum

१३६

नीलकमल

Nymphoea Stellata

१३७

पतंग

Caesalpinia Sappan

१३८

पपई

Carica Papaya

१३९

परवर

Trichosanthes Dioica

१४०

परिपाठ

Hedyotis Biflora

१४१

पळस

Butea Frondosa

१४२

पाणकणीस

Typha Angustifolig

१४३

पानफुटी, पर्णबीज

Bryophyllum Calycinum

१४४

पारिजातक

Nyctanthes Arbortristis

१४५

पिंपळ

Ficus Religiosa

१४६

पिंपळी

Piper Longum

१४७

पुदीना

Mentha Sylvestris

१४८

पुनर्नवा

Boerhavia Diffusa

१४९

फणस

Artocarpus Hirsuta

१५०

फणी निवडुंग

Opuntina Dillenii

१५१

फांगळा

Pogostemon Parviflorus

१५२

बकुळ

Mimasops Elengi

१५३

बडीशेप

Foniculum Vulgare

१५४

बदाम

Prunus Amygdalus

१५५

बाभळ

Acacia Arabica

१५६

बाळंतशोप

Peucedanum Graveolens

१५७

बावच्या

Psoralea Corrglifolia

१५८

बाहवा

Cassia Fistula

१५९

बिब्बा

Semecarpus Anacardium

१६०

बेल

Aegle Marmelos

१६१

बोर

Zizyphus Vulgaris

१६२

ब्राम्ही

Herpestis Monniera

१६३

भारंगमूळ

Premna Herbacea

१६४

भूईमूग, शेंगदाणे

Arachis Hypogaea

१६५

भोकर

Cordia Latifolia

१६६

मंजिष्ठ

Rubia Cordifoua

१६७

महानिंब, बकाणानिंब

Ailanthus Excelsa

१६८

माका

Eclipta Prostrata, Wedelia Calendulacea

१६९

मायफळ

Quercus Infectoria

१७०

मालकांगणी

Celastrus Paniculata

१७१

मिरची

Capsium

१७२

मिरे

Piper Nigrum

१७३

मुरूडशेंग

Helicteres Isora

१७४

मुळा

Rophanus Sativus

१७५

मुसळी

Asparagus Ascendeus

१७६

मूग

Phaseolus Mungo

१७७

मेंदी

Lausonia Alba

१७८

मेथी

Trigoneela Fenum Goetcum

१७९

मैदालकडी

Litsoea Sebefere

१८०

मोह

Bassia Letifolia

१८१

मोहरी

Brassia Nigra

१८२

रक्तचंदन

Pterocarpus Santalinui

१८३

रक्तरोडा

Tecama Undulata

१८४

रताळे

Ipomoea Batatas

१८५

राळ

Shorea Robusta

१८६

रास्ना

Inula Racemosa

१८७

रिंगणी

Solanum Indicum

१८८

रिठा

Spindus Trifoliantus

१८९

रूई

Calotropis Procera

१९०

रेणुकबीज

Piper Candatum Vitexspeciosa

१९१

रेवाचिनी

Carcinin Morell

१९२

लवंग

Caryophyillus Floribunda

१९३

लसूण

Allium Sativum

१९४

लाखेरी

Melastoma Malabathricum

१९५

लाजाळू

Mimosa Pudica

१९६

लोध्र

Symplocos Racemosa

१९७

वड

Ficus Bengalensis

१९८

वाळा

Audropogon Moricatus

१९९

वावडिंग

Embelia Ribes

२००

वेखंड

Acorus Calamus

२०१

वेलदोडा

Elletaria Cardamomum

२०२

वेळू, वंशलोचन

Bombusa Vulgaris

२०३

शतावरी

Asparagus Racemosus

२०४

शहाजिरे

Carunigrum

२०५

शिंगाडा

Tracapa Bispinosa

२०६

शिकेकाई

Origanun Vulgaris

२०७

शेवगा

Moringapateri Gosperma

२०८

शेवाळी

Serratophy Leum Sobmersum

२०९

सताप

Ruta Graveolens

२१०

सत्यनाशी

Argemone Mexicana

२११

सबजा

Origanum Marjorana

२१२

साग

Tectona Grandis

२१३

सागरगोटा

Coesalpinia Bonducella

२१४

सातविण

Alstonia Scholaris

२१५

सालममिश्री

Orchis Letifolia

२१६

सुंठ

Ginger

२१७

सुपारी

Areca Catecu

२१८

सुरण

Amorphallus Campanulatus

२१९

सोनामुखी

Cassia Elongata

२२०

हळद

Curum Alonga

२२१

हिंग

Narthex Assafoetida

२२२

हिरडा

Terminala Chebula

२२३

हेकडी

Ophioxylon Sarpentinum


रोगांची इंग्रजी नावे


अक्र

पर्यायी मराठी शब्द

इंग्रजी शब्द

अंगुलीवात

Gout

अंडाशय दाह

Orchitis

अग्निमांद्य

Dyspepsia

अतिसार

Diarrhea

अत्यार्तव

Menorrhagia

अर्धांगवायू

Paralysis

अस्थिगत रोग

Disease of bones

अस्थिमार्दवता

Rickets

आंत्रपृच्छ विद्रधि

Appendicities

१०

आकडी, बालग्रह, आंचके

Convulsions

११

आतप मूर्च्छा

Sun stroke

१२

आमांश

Dysentery

१३

आवाज बसणे

Hoarseness

१४

आवाळू

Tumor

१५

उचकी

Hiccough

१६

उदरावरण दाह

Peritiontis

१७

उन्मादवायू

Histeria

१८

उपजिव्हिकेचे रोग

Tonsile diseases

१९

उपदंश गर्मी

Suphilis

२०

कफक्षय

Pulmonary Tuberculosis

२१

कमरशूळ

Backache

२२

कर्णरोग

Ear disease

२३

कांजिण्या

Chicken pox

२४

काळफळी

Carbuncle

२५

कावीळ

Jaundice

२६

किटकांचे विषारी दंश

Bites of insects

२७

कुरूप

Corn

२८

केस्तुडे

Boils

२९

खोक, जखम

Wounds

३०

खोकला

Cough

३१

गजकर्ण

Ring-worm

३२

गरोदरपण

Pregnancy

३३

गर्भपात

Mis-carriage

३४

गर्भाशय दाह

Metritis

३५

गर्भाशयाचे रोग

Uterus diseases

३६

गळू

Abscess

३७

गुल्म, अर्बुद

Cancer

३८

गृध्रसी

Sciatica

३९

गोवर

Measles

४०

ग्रंथिक संनिपात

Plague

४१

ग्रंथीरोग

Glands disease

४२

घटसर्प

Diptheria

४३

घसा दुखणे

Sore throat

४४

घाम

Sweat

४५

घोळणा फुटणे

Epistaxis

४६

जंत

Worms

४७

जठर रोग

Stomach diseases

४८

जलशोध

Dropsy

४९

जीभ व चव

Tongue and taste

५०

ठेचणे

Bruise

५१

डांग्या खोकला

Whooping cough

५२

डोकेदुखी

Head ache

५३

ताप

Fever

५४

तारूण्यपिटिका

Acne

५५

त्वचारोग

Skin diseases

५६

दंत रोग

Teeth diseases

५७

दंतोद्भव

Dentition

५८

दमा

Asthama

५९

दाह

Inflammation

६०

दुग्धज्वर

Milk-fever

६१

देवी फोड्या

Small pox

६२

धनुर्वात

Tetanus

६३

धावरे

Erysipelas

६४

धुपणी

Leucorrhiea

६५

नखुर्डे पेरे

Felon

६६

नखुर्डे, पेरे

Whitlow

६७

नष्टार्तव

Amennorrhoe

६८

नाळगुद

Bright disease

६९

निद्रानाश

Sleeplessness

७०

नेत्ररोग

Eye disease

७१

नेत्राभिष्यंद, डोळे येणे

Opthalmia

७२

पडसे, सर्दी

Catarrh

७३

पडसे, सर्दी

Cold

७४

पडसे, सर्दी, शैत्य

Coryza

७५

परमा

Gonorrhoea

७६

परिवर्तन ज्वर

Relapsing Fever

७७

पांडुरोग

Anemia

७८

पित्तप्रकोप

Biliousness

७९

पित्ताश्मरी

Gall Stone

८०

पूयजन्य ज्वर

Pyaemia

८१

पूयजन्य ज्वर

Septicemia

८२

पोटशूळ

Colic

८३

पोळणे

Scald

८४

प्रसूति

Labour

८५

प्रसूति ज्वर

Puerperal fever

८६

प्रातर्वांती

Morning sickness

८७

प्लीहेचे रोग

Spleen diseases

८८

फुफ्फुसावरण दाह

Pleurisy

८९

फेफरे, अपस्मार

Epilepsy

९०

बहुमूत्र

Diabetes insipidus

९१

भगंदर

Fistula in Ano

९३

भाजणे

Burns

९४

भोवळ, चक्कर

Vertigo

९५

मज्जास्तंभ

Stiffness of neck

९६

मधुमेह

Diabetes

९७

मलावरोध

Constipation

९८

मस्तिष्क दाह

Meningitis

९९

मस्तिष्काघात

Concurssion of the brain

१००

महामारी, पटकी

Cholera

१०१

मानसिक रोग

Mental diseases

१०२

मुखपाक

Apthae

१०३

मुडदूस

Marasmus

१०४

मुत्राशय शैथिल्य

Enuresis

१०५

मुष्टीमैथून

Masturbation

१०६

मूत्रपिंड दाह

Nephritis

१०७

मूत्राशय दाह

Cystitis

१०८

मूत्राशय दाह

Inflammation of bladder

१०९

मूत्राशय शैथिल्य

In continence of urine

११०

मूत्राश्मरी

Urinary stones

१११

मूत्रेंद्रियाचे रोग

Kidney diseases

११२

मूर्च्छा

Fainting

११३

मूळव्याध

Hemorrhoids

११४

मूळव्याध

Piles

११५

मेंदूचा थकवा

Brain fag

११६

मोतिबिंदू

Cataract

११७

यकृत बिघाड

Liver diseases

११८

योनिभ्रंश

Uterine displacement

११९

रक्तज मूर्च्छा

Apoplexy

१२०

रक्तस्त्राव

Hemorrhage

१२१

रांजणवाडी

Stye

१२२

लचकणे

Sprain

१२३

वांति

Vomiting

१२४

वात होणे

Delirium

१२५

वातशूळ

Neuralgia

१२६

विटाळ

Menstruation

१२७

विषमज्वर

Typhoid fever

१२८

वृषणशोथ

Hydrocele

१२९

वेड लागणे

Madness

१३०

वेड, पागल बनणे

Insanity

१३१

व्रण

Ulcer

१३२

शिरांचे रोग

Veins diseases

१३३

श्लेष्मक ज्वर

Influenza

१३५

श्वसनक ज्वर

Pneumonia

१३६

संधिवात

Rheumatism

१३७

सपीडार्तव

Dysmenorrhia

१३८

ससणी लघुश्वासनलिका दाह

Bronchitis

१३९

स्तन विद्रधि

Mastitis

१४०

स्त्राव

Exudations

१४१

हस्तकंप

Writers cramp

१४२

हिरडीचे गळू

Gum Boil

१४३

हिवताप

Malaria

१४४

हृदयशूळ

Angina Pectoris


रुग्णावस्था आणि औषधी कार्य


अक्र

पर्यायी मराठी शब्द

इंग्रजी शब्द

अगद-उतार

Antidotes

अम्ल

Acid

अवसादक

Sedatives, depressants

अश्मरीनाशन

Antilithics

आनुलोमिक, सर

Laxatives

आर्तवजनन

Emmenagogues

उत्तेजक

Stimulants

उपशोषण

Absorbents

कंठ्य

Ciliary excitant

१०

कुटुपौष्टिक

Bitter and aromatic tonics

११

कुष्टघ्न

Antiparasitics

१२

कृमिघ्न

Anthelmintics, Antiscoliac, Uermifuge, Vermicides

१३

कोथप्रशमन

Antiseptics

१४

कोष्ठवातप्रशमन-दीपन

Carminatives, aromatics

१५

क्षार

Alkalies, Antiacids

१६

गर्भपाती

Adortifacients, Ecbolics

१७

ग्राहिपौष्टिक

Astringent tonic

१८

जीवनीय

Restoratives

१९

ज्वरनाशन

Antiperiodics

२०

ज्वरहर

Antipyreics, antifebrile, febrifuge

२१

तारकाविलासि

Mydriatics

२२

तारकासंकोचन

Myotics

२३

दारण

Escharotics

२४

दाहशमन

Refirigerants

२५

दीपन

Stomachics

२६

दुर्गंधहर

Deodorants

२७

पाचन

Digestives

२८

पित्तविरेचन

Cholagogue purgatives

२९

पित्तसारक

Cholagogues

३०

पौष्टिक

Tonics

३१

भेदन

Drastic purgatives

३२

मदकारी

Delirificients

३३

मार्दवकर

Emollients and protectives

३४

मूत्रजनन

Diuretics

३५

मूत्रविरजनीय

Refirigerant diuretics

३६

मूत्रविरेचनीय

Hydragogue diuretics

३७

मूत्रसंग्रहणीय

Urin diminisher

३८

मोहजनन

Narcotics

३९

रक्तपित्तप्रशमन

Antisorbutics

४०

रक्तसांग्राहिक

Haemostatics

४१

रक्तस्कंदन

Styptics

४२

रक्तास्थापन

Haematics, blood tonics

४३

रक्तोत्क्लेशक

Rubefacients

४४

रेचन

Purgatives

४५

रोगजंतुघ्न

Disinfectants

४६

लालाप्रसेकजन

Sialagogues

४७

लालाप्रसेकापनयन

Antisialogogues

४८

वमननिग्रहण

Antiemetics

४९

वाजीकर

Aphrodisiacs

५०

वामक

Emetics

५१

विकाशिन

Antispasmodics

५२

विरेचन

Hydragogue purgatives

५३

विलयन

Disentient, Resolvents

५४

वेदनास्थापन, वेदनाशमन

Anodynes, analgesics

५५

शर्करानाशन

Lithontriptics

५६

शिरोविरेचन

Errhines

५७

शोथप्रतिकार

Antiphlogestic

५८

शोषघ्न

Anttubercular

५९

श्लेष्मानिस्सारक

Expectorant

६०

षांढ्यकर

Anaphrodisiac

६१

सौमनस्यजन

Exhilerents

६२

स्तंभन

Astringents

६३

स्तन्यजनन

Galactagogues

६४

स्तन्यनाशन

Lactifuge

६५

स्त्रंसन

Simple purgatives

६६

स्नेहन

Demulcents

६७

स्फोटजनन

Vesicant

६८

स्वप्नजनन

Hypnotics, Soporifics

६९

स्वापजनन

Anaesthetics

७०

स्वेदन

Diaphoretics

७१

स्वेदापनयन

Anhydrotics

७२

हृदयोत्तेजक

Cordial